De boerderijen en hun bewoners door de eeuwen heen
Vóór de bouw van de wijk Stadshagen stonden er vijf boerderijen aan het begin van de Oude-Wetering in Mastenbroek: ’t Werkel, Oude-Wetering 2 (zonder naam), Stokkebrand, ’t Luibuis en het Vrouwenhuis.
Hieronder volgt per boerderij een overzicht van de bewoners door de eeuwen heen. Ik begin met de oudste boerderij, ’t Luibuis, omdat (tot mijn verbazing) de bewoners van de andere boerderijen allemaal afstammen van de vroegste bewoners van ’t Luibuis!
’t Luibuis (Oude-Wetering 4)
‘t Luibuis ca. 1945. 
‘t Luibuis ca. 1960.
Voor zover ik (tot nu toe) heb kunnen nagaan, wordt de boerderij voor het eerst genoemd in een oorkonde uit 1680. Maar waarschijnlijk is hij al veel (misschien zelfs eeuwen) ouder.
In de loop der tijd wordt de naam op verschillende manieren geschreven: de loybois, de loibois, ’t loibois, ’t luybuys, den luibuis, ’t luibuis. (Over het ontstaan van de naam ‘Luibuis’ staat een leuk artikel op de website van poldermastenbroek.)
1682
De boerderij wordt in het vuurstedenregister genoemd met als bewoner Gerrit Arens Levijboijs. In het vuurstedenregister werd bijgehouden hoeveel haardplaatsen een woning had. Per haard moest er belasting worden betaald.
Dat ’t Luibuis een haardplaats had, en dus verwarmd kon worden, is in die tijd voor een boerderij nog uitzonderlijk. Vermoedelijk was ’t Luibuis dus redelijk welvarend.
1740
Bewoners: Gerrit Hendriks (geboren op ’t Luibuis) en zijn vrouw Jacobje Willems.
Uit het patroniem maak ik op dat Gerrits vader Hendrik heette. Hendrik moet dus ook op ’t Luibuis gewoond hebben, want zijn zoon Gerrit is er geboren. Het is qua tijdsverloop mogelijk dat Hendrik een zoon is van Gerrit Arens Levijboijs (zie hierboven 1682).
Gerrit is waarschijnlijk rond 1710 geboren, want in 1742 krijgt hij zelf een zoon: Willem Gerrits. Nadien is er nog een aantal kinderen geboren, maar daar heb ik geen informatie over.
1748
Gerrit en Jacobje zijn mogelijk vertrokken, want nu worden Derk Jans, zijn vrouw Harmpjen Harms, hun zoon Warner en een knecht als bewoners genoemd.
1763
Egbertje Clasen sterft op ’t Luibuis. Zij is de vrouw van Antony Gerrits. Antony is gezien zijn achternaam mogelijk een zoon van Gerrit Hendriks en een broer van Willem (zie hierboven 1740).
1773
Bewoners: Frederik Jans(en) van der Vegte en zijn tweede vrouw Hermina Nakman Pauwels. Het eerste kind van Frederik en Hermina wordt in 1773 op ’t Luibuis geboren.
Waarschijnlijk woonde Frederik er ook al in 1770 met zijn eerste vrouw Maria van Duur. Frederik is zelf in ieder geval niet op ’t Luibuis geboren en opgegroeid, want zijn vader (Jan Freiks) sterft vóór 1759, en in 1763 wonen Antony Gerrits en zijn gezin nog op ’t Luibuis. Vermoedelijk heeft Antony Gerrits na de dood van zijn vrouw in 1763 ’t Luibuis in 1770 aan Frederik Jans(en) van der Vegte verkocht. Maar dit is mijn eigen speculatie, ik heb hier (nog) geen informatie over gevonden.
Frederik krijgt met zijn eerste vrouw Maria geen kinderen. Maria sterft al binnen twee jaar na hun huwelijk. Met Hermina, zijn tweede vrouw, krijgt Frederik vier kinderen. Nadat hij opnieuw weduwnaar wordt, trouwt hij met Hendrina Ketelaar Cornelis. Met haar krijgt hij acht kinderen.
Frederik heeft in totaal dus twaalf kinderen.
1782
De broer van Frederik, Egbert Janz van der Vegte, trouwt met Janna Kattenbelt en komt ook op ’t Luibuis wonen. Dit echtpaar krijgt negen kinderen.
Er wonen dan dus vier volwassenen, 21 kinderen en een handvol meiden en knechten op ’t Luibuis. Dit zal geen probleem zijn geweest, want rond 1800 is ’t Luibuis een welvarende boerderij waar met gemak twee gezinnen van kunnen leven. De familie Van der Vegte bezit dan 99 hectare land (!), bij 100 ha hadden ze belasting moeten betalen ;-).
Frederik sterft in 1811 op ’t Luibuis, zijn vrouw Hendrina in 1826, Egbert Janz in 1834 en zijn vrouw Janna in 1813.
Egbert Janz en Hendrina, zwager en schoonzus, leefden dus dertien jaar samen op ’t Luibuis (met de kinderen).
De broers Frederik en Egbert van der Vegte op ’t Luibuis zijn voorouders van alle bewoners van de eerste vijf boerderijen aan de Oude-Wetering!
1820
Jan Egberts van der Vegte (zoon van Egbert Janz en Janna) trouwt met Berendina Rankenberg uit Zalk en neemt ‘t Luibuis over. Zijn vader (Egbert Janz) en zijn tante (Hendrina) wonen bij hem in.
Jan Egberts en Berendina krijgen twee dochters. Berendina sterft in 1822 bij de geboorte van haar tweede kind, dat ook Berendina wordt genoemd.
1848
De oudste dochter van Jan Egberts, Johanna van der Vegte, trouwt met Albertus Damman. Hierdoor komt ’t Luibuis in de familie Damman.
Johanna’s zusje Berendina blijft ongehuwd en woont haar hele leven op ’t Luibuis.
Johanna sterft in 1858.
Albertus hertrouwt in 1860 met Maria Kollenhoven. Berendina woont tot haar dood bij hen in (nog 11 jaar).
Albertus overlijdt in 1874. Maria Kollenhoven blijft op ’t Luibuis tot zij in 1902 sterft.
1893
Antonius Gerardus Johannes Damman (zoon van Albertus en Maria) trouwt met Anna Maria van Berkum. Zij krijgen acht kinderen op ’t Luibuis (het laatste in 1907) en drie in Olst.
Antonius verkoopt telkens stukken land en in 1907 verkoopt hij de hele boerderij.
1907
Bernardus Johannes van Dam (Bernard) en zijn vrouw Hendrika van der Weerd kopen ’t Luibuis van Antonius Damman. Bernards moeder is een zus van Maria Kollenhoven, die van 1860 tot 1902 op ’t Luibuis woonde (zie ’t Luibuis 1848).
Bernard en Hendrika krijgen tien kinderen. Hendrika sterft in 1914, twee maanden na de geboorte van haar laatste kind. Bernard sterft in 1946 op 82-jarige leeftijd.
Zijn zoon, Johannes Antonius van Dam (Jan) en diens vrouw Wilhelmina Johanna Jansen of Lorkeers (Mina) wonen vanaf 1946 op ‘t Luibuis. Ze hebben dan al vier kinderen en krijgen er nog vier op ‘t Luibuis.
+/- 1959
Pelleboer wordt eigenaar. ’t Luibuis heeft dan nog slechts 8,5 hectare land.
Een dochter van Pelleboer trouwt met J. Snel. De familie Snel woont op ’t Luibuis tot aan de bouw van Stadshagen.
Stokkebrand of Stokebrand (Oude-Wetering 3)
Stokkebrand. 
1682
Stokkebrand wordt (net als ’t Luibuis) voor het eerst genoemd in het vuurstedenregister van 1682. Het is in die tijd best uitzonderlijk dat beide boerderijen verwarmd konden worden. Grenzend aan erve Stokkebrand lag kasteel Werkeren, dat in 1365 is gebouwd. Daarom denk ik (maar dat is mijn eigen speculatie) dat de erven Stokkebrand en ’t Luibuis in 1682 mogelijk ook al enige eeuwen oud zijn.
1751
Het vuurstedenregister spreekt van ‘de tuinmanswoning De Stokkebrand’. Het erf hoort dan bij Werkeren. De bewoners worden niet genoemd.
+/- 1805
Bewoners: Arend Jans Boerrigter (of Boerrichter), van beroep ‘dagloner’, en zijn vrouw Maria Freriks van der Vegte.
Maria is in 1774 geboren op ’t Luibuis. Ze is de dochter van Frederik Jans en Hendrina Ketelaar Cornelis (zie ’t Luibuis 1733).
Het echtpaar Boerrigter krijgt ten minste vier kinderen. Het eerste wordt in 1806 op Stokkebrand geboren.
Maria overlijdt in 1821, ze is dan 46 jaar. Haar man Arend sterft op 56-jarige leeftijd in Zwolle (1832).
1850
Volgens de overlevering koopt Jan Reuvekamp uit Dieze Stokkebrand van Arend Jans Boerrigter. Maar dat kan volgens mij niet helemaal kloppen, want Arend is al in 1832 overleden. Wie er tussen 1832 en 1850 op Stokkebrand hebben gewoond weet ik (nog) niet.
Jan Reuvekamp is de broer van Hendrik Reuvekamp, die drie jaar eerder met Wilhelmina Wolters op ’t Werkel is komen wonen, in 1847 (zie ’t Werkel).
Jan Reuvekamp trouwt met Johanna Rankenberg (uit Zalk) en is daardoor zijdelings verwant aan ’t Luibuis, want Johanna Rankenberg is een nicht van Johanna en Berendina van der Vegte op ’t Luibuis. Hun moeders zijn zussen. Hun opa is Jan Rutgers Jois Rankenberg.
Jan Reuvekamp en Johanna Rankenberg krijgen op Stokkebrand acht kinderen.
1882
Anton Reuvekamp (de zoon van Jan) trouwt met Martha Kuyer en neemt het bedrijf op Stokkebrand over. Zij krijgen er tien kinderen.
De jongere zus van Anton, Lucretia Aloysia, blijft ongehuwd en woont haar hele leven op Stokkebrand. Zij woont dus bij het gezin van Anton en Martha in.
Martha overlijdt in 1929 en Anton in 1938.
1938
Vijf kinderen van Anton en Martha (vier zonen en een dochter) blijven ongehuwd en wonen samen met hun tante Lucretia Aloysia op Stokkebrand.
Lucretia sterft in 1949.
+/- 1970
Neef Anton Reuvekamp uit Heino koopt Stokkebrand van zijn ongehuwde ooms en tante. Met zijn vrouw Maria Gesina Schutte krijgt hij er vier kinderen.
Anton overlijdt in 1995.
2021
Maria Gesina Schutte (Marietje, geboren 1931) woont nog op Stokkebrand. Haar dochter Lucretia Maria Johanna (Thea) woont met haar gezin in een nieuwe woning op hetzelfde erf.
’t Werkel (Oude-Wetering 1)
+/- 1750
Boerderij Werkel verrijst ergens tussen 1748 en 1776 op de voorburcht van Werkeren. De havezate, daterend uit 1365, is sinds 1745 onbewoond. Eigenaar Hendrik Bentinck bouwt de boerderij om (via een ‘zetboer’) de uitgestrekte landerijen van Werkeren te kunnen blijven beheren.
De boerderij heet aanvankelijk ‘Werkel’, later ‘’t Werkel’ .
1776
Eigenaar van havezate Werkeren en boerderij Werkel is Coenraad Bentinck. Ook Coenraad woont er zelf niet.
De havezate staat leeg. De bewoner en grondgebruiker van boerderij Werkel is ‘zetboer’ Derk Everts.
1785
Hendrik Jans sterft op Werkel. Hij woonde en werkte er als boerenknecht in dienst van Derk Everts.
1786
Boerenknecht Evert Jans trouwt met dienstmeid Janna Roelofs. Beiden wonen en werken op Werkel in dienst van Derk Everts. Kort na zijn huwelijk overlijdt Evert Jans. Janna is dan al zwanger en bevalt in 1787 van hun zoon. Ze noemt hem Evert Everts van Werkel. Hij is, voor zover ik kan nagaan, de eerste die op boerderij Werkel wordt geboren.
1800
Coenraad Bentinck, eigenaar van havezate Werkeren, en zijn zetboer Derk Everts overlijden allebei. De nieuwe eigenaar van de havezate wordt Anna van der Capellen. Ze is de dochter van Coenraads zus Hillegonda en is getrouwd met de graaf van Rechteren.
De nieuwe zetboer wordt Willem Martens. Hij is getrouwd met Maria Jans, een nicht van de eerste zetboer Derk Everts.
1806
Bewoners: Willem Martens en Teunis Hendriks Hullen. Teunis is waarschijnlijk een boerenknecht, maar dat weet ik niet zeker.
Willem Martens overlijdt in 1810.
In 1806 wordt Berend Wolters al als mede-eigenaar van de havezate genoemd, terwijl hij hem officieel pas in 1819 koopt van de graaf van Rechteren.
+/- 1815
Nadat havezate Werkeren ruim 70 jaar leeg heeft gestaan, laat eigenaresse Anna van der Capellen, vrouw van de graaf van Rechteren, de havezate tot de grond toe afbreken. Boerderij ’t Werkel blijft staan.
1819
Berend Wolters koopt de terreinen van de hoofd- en voorburcht van de afgebroken havezate Werkeren, samen met een groot aantal stukken weide- en bouwland. In 1820 trouwt hij met zijn twintig jaar jongere buurmeisje Joanna van der Vegte (van ’t Luibuis). Samen krijgen ze twee kinderen op ’t Werkel.
1847
De dochter van Berend Wolters, Wilhelmina, trouwt met Hendrik Reuvekamp.
Hendrik komt uit Dieze.
Hendrik en Wilhelmina krijgen negen kinderen op ’t Werkel.
De ouders van Wilhelmina wonen bij hen in. Haar moeder, Joanna, sterft in 1855 en haar vader, Berend, in 1859.
Wilhelmina overlijdt op 51-jarige leeftijd in 1874. Haar jongste kind is dan 9 jaar.
1885
Hendrik Reuvekamp sterft (63 jaar). Bij testament laat hij ’t Werkel na aan zijn jongste zoon Antonius, die dan 19 jaar en dus nog minderjarig is.
1889
Antonius trouwt in februari en gaat met zijn vrouw in Ittersum wonen. Hij verkoopt ’t Werkel aan zijn oudere broer Johannes Paulus (Jans), die in april met zijn buurmeisje Joanna Hendrika Damman (van ’t Luibuis) trouwt.
Jans en Joanna krijgen zeven kinderen. Joanna sterft op 38-jarige leeftijd in het kraambed (1900), nadat ze is bevallen van een tweeling. Eén van de tweeling sterft ook.
Behalve Jans en de kinderen wonen er ook dienstmeisjes en boerenknechten op ’t Werkel. In 1907 sterft dienstmeisje Wilhelmina Maria Lugtenberg op ’t Werkel, ze is dan 25 jaar. Ze is een dochter van Berendina Lucretia, een zus van Jans. Berendina is de oma van Anton Broekman (zie Oude-Wetering 2).
1943
Jans overlijdt. Drie van zijn kinderen blijven ongehuwd en wonen samen op ’t Werkel; Hein, Rinus en Dina.
Ook zij hebben inwonende meiden en knechten in dienst.
1964
Egbertus Gerardus Reuvekamp (Bertus) trouwt met Johanna Lamberta Josephina Beltman (Annie). Ze kopen ’t Werkel van de ooms en tante van Bertus. Ze krijgen vier kinderen op ’t Werkel.
1993
Ivm de bouw van de nieuwe wijk Stadshagen verhuizen Bertus en Annie hun bedrijf naar Rasquert in Groningen.
Oude-Wetering 2
Oude-Wetering 2. 
Oude-Wetering 2 na de brand in 1970.
1878
Lucas Reuvekamp (Luuks), de oudste zoon van Hendrik Reuvekamp en Wilhelmina Wolters op ’t Werkel (zie ’t Werkel 1847), bouwt zijn eigen boerderij aan de overkant van de Oude-Wetering, tussen ’t Werkel en Stokkebrand in.
Hij trouwt met zijn buurmeisje Gerridina Damman. Luuks en Gerridina stammen allebei af van Egbert Janz van der Vegte van ’t Luibuis (zie ’t Luibuis 1782).
Luuks en Gerridina krijgen twee zoons.
De broers Jans (’t Werkel) en Luuks (O-W 2) zijn dus getrouwd met twee halfzussen van ’t Luibuis.
Gerridina sterft op 28-jarige leeftijd in 1883. Haar halfzus Joanna op 38-jarige leeftijd in 1900.
+/- 1885
Luuks hertrouwt met Gijsberta Zwartjens (Berta). Ze krijgen vier zonen.
Luuks krijgt in totaal dus zes kinderen, allemaal jongens. Twee sterven er aan tbc, twee blijven er ongehuwd en twee trouwen.
+/- 1910 (schat ik, maar het jaartal is mij onbekend)
Luuks’ zoon Wilhelmus (Willem) trouwt met Maria Haverink (Marie).
Willem en Marie stammen allebei af van Egbert Janz van der Vegte van ’t Luibuis (zie ’t Luibuis 1782).
Het echtpaar krijgt geen kinderen.
Luuks woont tot zijn dood in 1946 bij Willem en Marie op Oude-Wetering 2.
1955
Een kleinzoon van de zus van Luuks, Antonius Broekman (Anton), neemt de boerderij over van zijn oudoom Willem en tante Marie. Anton stamt dus ook af van Egbert Janz van der Vegte van ’t Luibuis (zie ’t Luibuis 1782).
Anton trouwt met Sien Niens. Ze krijgen vier kinderen.
Oudoom Willem en tante Marie wonen tot aan hun dood in 1972 en 1974 bij hen in.
+/-1992
Zoon Fredericus Broekman (Freddie) trouwt met Wilhelmina Lugtenberg (Willemien). Freddie en Willemien zijn achter-achterneef en -nicht van elkaar. Ze stammen allebei af van Hendrik Reuvekamp en Wilhelmina Wolters (zie ’t Werkel 1847) en dus ook van Egbert Janz van der Vegte van ’t Luibuis (zie ’t Luibuis 1782).
Freddie en Willemien krijgen twee zoons.
Midden jaren ’90verhuizen zij met hun boerderij naar Linde ivm de komst van de nieuwe wijk Stadshagen.
Het Vrouwenhuis (Oude-Wetering 5)
Het Vrouwenhuis O-W 5. 
Deze boerderij is in 1936 gebouwd door stichting ‘Het Vrouwenhuis’ uit Zwolle. Deze stichting had in Mastenbroek veel grond die ze los verhuurde. Dit kwam de bodemkwaliteit niet ten goede, en daarom werd besloten om er een boerderij te bouwen en die te verhuren. De boerderij stond 200 meter van de Oude Wetering af en was via een eigen weg te bereiken.
1936
De oudste zoon van Jans op ’t Werkel, Albertus Bernardus Reuvekamp (Bernard) trouwt met Aleida Johanna van der Kolk (Lei).
Bernard en Lei stammen allebei af van Egbert Janz van der Vegte van ’t Luibuis (zie ’t Luibuis 1782). Egbert Janz is hun beider betovergrootvader.
Bernard en Lei huren de gloednieuwe boerderij op Oude-Wetering 5 van het Vrouwenhuis in Zwolle.
Bernard en Lei krijgen twaalf kinderen.
1966
Zoon Bernardus Egbertus Reuvekamp (eveneens Bernard) trouwt met Hendrika Maria Blankvoort (Ria). Ook Bernard en Ria stammen allebei weer af van ’t Luibuis. Bernard van Egbert Janz van der Vegte en Ria van zijn broer Frederik Jans(en) (zie ’t Luibuis 1773).
Bernard en Ria hebben twee kinderen.
Met de komst van Stadshagen is hun boerenbedrijf naar Laag Zuthem verhuisd.
Bronnen:
– www.poldermastenbroek.nl
– Braakman-Reuvekamp, M. (1988). Genealogie Reuvekamp. Zwolle: Uitgave in eigen beheer
– Stichting Promotie Archeologie (2005). Havezate Werkeren. De Heren van Werkeren en hun kasteel. Zwolle: Stichting Promotie Archeologie
Hoi Lian,
Mooi verhaal weer, en ook fraaie foto’s!
Ons boekje over de boerderij waar ik vandaan kom is nu eindelijk klaar, gisteren hebben we het opgehaald bij de drukker.
Groet,
Pytsje